Cologny, Fondation Martin Bodmer, Codex Bodmer 120
Creative Commons License

Pellegrin ElisabethManuscrits Latins de la Bodmeriana, Cologny-Genève 1982, p. 237-239.

Manuscript title: Origenes, Commentarii in Canticum Canticorum
Place of origin:
Date of origin: XIe ou XIe-XIIe s.
Second folio: f. 2: // His autem nominibus uti
Support: Parch.
Extent: 36 ff.
Format: 254 x 145 mm
Collation: f. 1-10: quinion; f. 11-26: 2 quaternions; f. 27-36: quinion.
Page layout: 46 lignes à la page. Justification: 195-200 x 100-105 mm. Réglure à la pointe sèche: > < > < […] , sauf f. 1-10: > < > > < […] >< <>< et f. 27-36 : >><></><<<.
Writing and hands: Ecriture arrondie, petite et serrée, d'une encre brune, une main.
Decoration:
  • Titres rubriqués.
  • Initiales rubriquées ou rehaussées de rouge à entrelacs et palmettes, parfois rehaussés d'or, aux f. 1, 11v, 35 et 35v; au f. 11v l'initiale, à la plume rehaussée de jaune, est représentée par un chien tenant dans sa bouche un triangle, f. 35v l'initiale est ornée d'un oiseau; autres initiales rubriquées ou rehaussées de rouge.
  • Les incipit des textes et des principales divisions sont en capitales alternativement rouges et noires. Initiales dans le texte rehaussées de rouge.
  • Aux f. 26v-36v les lettres de la dernière ligne de la page sont prolongées dans la marge inférieure par des traits ondulés rubriqués.
Additions: Pas de gloses.
Binding: récente, peau de porc, plats bordés de deux filets à froid.
Contents:
  • f. 1 S. Hieronymus: Prologus in translationem Origenis Homiliarum II in Canticum Canticorum
    • titre: >In hoc corpore continentur tres libri Origenis super Canticum Canticorum translati a beato Ieronimo de greco in latinum. Incipit prologus eiusdem beati Ieronimi.<
    • inc.: Origenis [sic] cum in ceteris libris alios vicerit in Cantico canticorum
    • expl. : … cum hec possint placere que parua sunt. Explicit prologus.
    éd. Migne, P.G., 13, col. 35-36; Migne, P.L. 23, col. 1117-1118. W. A. Baehrens, Origenes Werke, VIII, Leipzig, 1925, p. 35. avec traduction française: O. Rousseau, Origène, Homélies sur le Cantique des Cantiques, Paris, 1954, p. 58-59 (Sources chrétiennes, 37).
  • f. 1-35 Origenes: Commentarii in Canticum Canticorum (transl. lat. Rufini Aquileiensis)
    • titre: (cf. supra le titre qui précède le prologue de s. Jérôme). >Incipit epitalamium id est carmen nuptiale liber primus.<
    • prol., inc.: Epitlamium libellus hic id est nuptiale carmen dragmatis
    • (f. 6v) ligne 16 …Videamus ergo etiam que secuntur.
      • liv. I, inc., ligne 17: Osculetur me osculo oris sui. Meminisse oportet et illud quod in prefacione
    • (f. 11 ) …et sicut sponsam ornauit me ornamento. Explicit liber primus
      • liv. II : Incipit liber secundus.
    • (f. 11v) >[Fusca sum] (Note: Le début de la ligne est resté blanc.) et formosa filie Ierusalem sicut tabernacula cedar sicut pelles Salomonis< In aliis exemplaribus legimus: nigra sum et formosa
    • (f. 23) liv. III : >[Ecce es speciosa] (Note: Le début de la ligne est resté blanc.) proxima mea […] columbe<Secundo iam hoc sponsus
    • (f. 32v) liv. IV : >Surge veni […] Dederunt odorem< Quid contineat ordo dramatis iam supra
    • expl. incomplet: quoniam quidem per arbitrii libertatem possibilem [sic] est unumquemque ex parte alterius transire. Explicit Super canticum canticorum
    éd. Migne,P.G., 13, col. 61-196 B. W. A. Baehrens, ouvr. cit. supra, VIII, p. 61-239 ligne 3.
  • f. 35-36v Gregorius Nazianzenus: Oratio I (Apologeticus) (transl. lat. Rufini Aquileiensis, fragment)
    • (prol.), titre: >Incipit prologus beati Ieronimi [sic] presbiteri in apologeticum Gregorii Nazanzeni [sic] episcopi.<
    • inc.: Proficiscenti michi ex urbe magnopere iniungebas fili carissime Aproniane ut tibi absens
    • (f. 35v) tu qui utriusque lingue habes peritiam magis probato. Explicit prologus.
      • (texte): Incipit Apologeticus Gregorii Nazanzeni episcopi. Victus sum et fateor me esse superatum. Subiectus sum domino et obsecraui eum.
      • expl. mutilé: est uita hec ex quo nichil refert explicuisse quod ascenderis nisi quod restat euaseri // (chap. 14 § 3).
    éd. crit. A. Engelbrecht, Tyrannii Rufini orationum Gregorii Nazianzeni novem interpretatio... (Corpus scriptor. eccles. lat., XLVI), Vienne, 1910, p. 5-17 ligne 6. éd. du prologue seul: Migne, P.G. 56, col. 755-756.
Origin of the manuscript: Sicile normande.
Provenance of the manuscript:
  • La famille sicilienne des princes Vanni de San Vincenzo, peut-être Francesco Vanni, évêque de Cefalù (Sicile) de 1789 à 1802, puis la bibliothèque épiscopale de Cefalù.
  • Vendu chez Sotheby le 12 décembre 1967, n° 34 du catalogue, sans indication de vendeur.
  • Remis en vente chez Martin Breslauer, Londres, 1970 (Catal. 101, n° 2).
Acquisition of the manuscript: Acquis par Martin Bodmer en février 1970.
Bibliography:
  • Catalogue of western and hebrew manuscripts and miniatures comprising the property of lord Cochrane... (and other properties), Day of sale, 12th December 1967, Sotheby, p. 26, n° 34.
  • Books, manuscripts, autograph letters, bindings... , Catalogue 101, Martin Breslauer, Londres, 1970, p. 3, n° 2, et p. 7 = pl. du f. [11v].