Manuscript Summary:The manuscript contains various Aristotelian texts, including works by Aristotle as well as commentaries on his texts. The volume came very early in the history of the University Library from the estate of the Basel Professor of Theology Johannes Syber de Wangen (d. 1502). It is still conserved in its original binding, which probably dates from the fourteenth century and was originally a chained volume.(stu)
30r-56v: Schriftraum 13-13,5 x 8,5-9 cm, 32 Zeilen
57r-101v: Schriftraum 7,5-8,5 x 11,5-12 cm, 28-30 Zeilen
Writing and hands:
1r-2v, 102r-103v: Textualis, 1. Hälfte 14. Jahrhundert (von derselben Hand auch die Traktate 41r-42v und 57r-101r am Rand, der Prolog 46v und die Glossen 29av, 35v und 40r)
57r-101v: Wenige und andere Glossen als in den vorangehenden Stücken, die Exzerpte 101v etwa gleichzeitig; zum Traktat am Rand siehe oben
Binding:
14. Jahrhundert (?), himbeerrotes Schafsleder (Rücken erneuert 1952 bei Restaurierung W. Bitz); zwei Langriemenschliessen fehlen; keine Spiegel; ehemals Catenatus (Spuren am hinteren Deckel oben); auf dem vorderen Deckel Conspectus mit Tinte (von Johannes Syber), Reste eines darübergeklebten Papier-Titelschildes
Main language: Lateinisch
Contents:
1r-2vDe substantia.AverroesIn hoc tractatu intentius perscrutatur de rebus ex quibus componitur corpus celeste …–…
nisi quia caret agente mit. Et scias quia hec questio est valde bona. hec sunt scripta de libro av. de substancia orbis.Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 681
3r-20rDe generatione et corruptione, veteris translationis.Aristoteles>Liber de generatione et corruptione<De generatione vero et corruptione …–…
non esse corruptibilis. >Explicit liber de generatione et corruptione.<
20v
Schema de virtute intellectiva. Baumdiagramm:
Virtus intellectiva
aufgeteilt in zwei Äste: Apprehensiva und Metam (?) in bonum, davon abgehend jeweils weitere Verzweigungen
21rDe memoria, veteris translationis.AristotelesEt non volentibus accidere …–…
et propter quas causas dictum est.>Expletum est de anima<
Dazu der Anfang des Seitentitels
Et reminiscentia
21r-29avDe sensu et sensato, veteris translationis. Aristoteles>Incipit liber de sensu et sensato<Quoniam autem de anima secundum ipsam determinatum est …–…
secundum unumquodque instrumentum dictum est.>Explicit liber de sensibus et sensibilibus.<
29avGlossae ad Aristotelis de memoria et de iuventute, novae translationis.De memoria autem etc. Ut frequenter memorabiliores qui tardi. Reminiscibiliores qui veloces et bene discentes. Memorari est facti … ; De iuventute autem et senectute. Per sentire autem animal aliud non animal determinamus. Homini quidem propter rectitudinem …–…
et apponit aquam ad radicum infractionem.
30r-35vLiber de causis.
Übersetzt von Gerardus Cremonensis.
>Liber de causis<Omnis causa primaria plus est influens …–…
non acquisitum sicut ostendimus. Completus est sermo.
Druck: Le Liber de causis : edition établie à l’aide de 90 manuscrits / avec introduction et notes par Adriaan Pattin. - Leuven, 1966; diese Hs. S. 17, Nr. 15. Taylor, 1983
35v-41rDe somno et vigilia, veteris translationis. Aristoteles>Incipit liber de sompno et vigilia<De sompno et vigilia quid sit …–…
dictum est.35v und 40r am Rand längere Auszüge aus dem Kommentar des Albertus Magnus; z.B. 40r unten = Albertus, de somno et vigilia 3,1,3 exc., = ed. Borgnet 9, Paris 1890, 180f.
41r-42vDe longitudine et brevitate vitae, veteris translationis.Aristoteles>Incipit liber de causa longitudinis et brevitatis vitae animalium<De eodem autem quod est esse alia quidem longe vite animalium alia vero brevis vite …–…
sic est longioris vitae.
Der Titel auf Rasur, als Seitentitel der ursprüngliche Liber de morte et vita; das Explicit radiert
41r Rand - 42v RandDe morte.Aristoteles
, novae translationis i. Guilelmo de Moerbake interprete.
Est quidem igitur omnibus animalibus …–…
dictum est de omnibus. >Explicit liber de morte et vita.<
Auf dem Rand um den restlichen Text herumgeschrieben
42v-46vDe differentia spiritus et animae. Costa ben Luca
, recensio anonyma i. Iohanne Hispalensi interprete.
>Incipit liber de differencia spiritus et anime<In nomine dei et auxilio eius incipit liber de differencia spiritus et anime quem constabulis edidit et Iohannes Hispanensis ex Arabico in Latinum transtulit. R. Talecano [recte: Raimundo Toletano] archidiacono transtulit. Interrogasti me, honoret de deus, de differencia …–…
alicuius rei que precessit et eius spiritus [recte: tempus] prolongatum.
46v-56vDe plantis.Ps. Aristoteles (Nicolaus Damascenus)
, Alvredo de Sarashel interprete. [Praefatio:]
Tria ut ait Empedocles in tota rerum varietate … sic attentius si libet respicias. …–…
[47r ]
>Liber Aristotilis de vegetabilibus translatus de Arabico in Latinum a magistro Alvredo<Vita in animalibus et plantis inventa …–…
et erit fructus amarus. >Explicit de vegetabilibus.<
Praefatio nachträglich von einer Hand des 14. Jahrhunderts geschrieben. Nicolaus Damascenus. - De plantis : five translations / Nicolaus Damascenus; ed. and introd. by H. J. Drossaart Lulofs and E. L. J. Poortman. - Amsterdam : North-Holland, 1989 (diese Hs. genannt S. 475)
57r-101vDe caelo et mundo. Aristoteles
, veteris translationis i. Gerardo Cremonensi interprete.
Summa cognicionis nature et sciencie …–…
super intentionem nostram in eo.
57r Rand - 101r RandDe caelo et mundo. Aristoteles
, novae translationis i. Gerardo Cremonensi interprete.
>Liber de celo et mundo Aristotelis de Nova trans[latione]<De natura scientia plurima fere videtur …–…
que natura fiunt [in der Hs.: sunt] etc.
Auf dem Rand um den restlichen Text herumgeschrieben
101v
Excerpta biblica.
Reg. XIX dicitur quod Elyas perrexit in desertum …–…
ps. Nisi conversi fueritis glad. etc. Quinque viri quos Dan misit sunt sensus racio ymaginatio intellectus intelligentia.
102r-103vDe causis proprietatum elementorum. Ps. AristotelesImpossibile est moveri nullo quiescente … nec tantam aut talem. >Explicit excerptum de libro de motibus animalium Aristotelis< [102v ] >Excerpta de libro de proprietatibus elementorum< Quidam dixerunt ignem non esse elementum …–…
vel iustitia puniens vel …
Bestimmung nach Aristoteles Latinus / editioni curandae praesidet Carlos Steel ... [et al.]. - [Turnhout] : Brepols; das erste Stück nicht aus Albertus Magnus, De motibus animalium
Provenance of the manuscript: Aus dem Besitz von Johannes Syber de Wangen, dann der alten Basler Universitätsbibliothek: Eintrag auf dem oberen Lederumschlag im vorderen SpiegelIste liber est magistri Iohannis Syber de Wangen, darunter von anderer Hand Legavit universitati Bas., auf dem HolzUniversitatis Bas.; weitere, radierte Besitzeinträge Sybers 2v oben, 29v oben, 101v oben; vgl. Burckhardt, 1959, S. 165 Nr. 10 mit Anm. 51. 103v oben radiert Hainrici de Al … (zweimal), darübergeschrieben Hans … Maiger sol XV guldin (wohl nicht Besitz- und Kaufeinträge).
Bibliographischer Nachweis:
Steinmann, Martin. - Ungedruckte Beschreibung
Taylor, Robert C. - The Liber de causis, a preliminary list of extant MSS. In: Bulletin de philosophie médiévale ; 25 (1983), S. 63-84, hier S. 68 Nr. 10 30r-35v
Burckhardt, Max. - Aus dem Umkreis der ersten Basler Universitätsbibliothek. In: Basler Zeitschrift für Geschichte und Altertumskunde ; 58/9 (1959), S. 155-191, hier S. 165 Nr. 10, S. 166
Trueb, Isabel. - Johannes Syber von Wangen. - In: Treffenliche schöne Biecher / hrsg. von Lorenz Heiligensetzer ... [et al.]. - Basel : Schwabe, 2005. - S. 134f.