St. Gallen, Stiftsbibliothek, Cod. Sang. 596, p. 7 – Estratti dalle vite e gli insegnamenti del Padri del deserto
http://www.e-codices.ch/it/csg/0596/7
Descrizione breve:Il volume è stato vergato da vari copisti nel XIV secolo. Il suo contenuto doveva essere molto più ampio, oppure oggi non è più conservato nella sua interezza. Un indice a p. 3, e un foglietto incollato sulla coperta anteriore con una lista più tarda, elencano sette parti, di cui non ne restano che quattro: estratti dalle vite dei Padri del deserto in due parti (pp. 3-28 e 28-53), dalla vita di s. Benedetto di Gregorio Magno (pp. 53-79) e dal Purgatorium Patricii (pp. 80-91). Alle pp. 92-95 si trova un indice di queste quattro parti. Seguono due prediche di papa Innocenzo III (pp. 96-111) e altri brani di sermoni (pp. 111-114). I fogli di guardia pergamenacei contengono numerose e diverse annotazioni e note di possesso del XIV e XV secolo. Secondo queste, il libro apparteneva nel XV secolo alla cappella del lebbrosario di S. Gallo. La legatura medievale in mezza pelle è stata riutilizzata nel XVII secolo, al momento della realizzazione di una nuova.(mat)
Descrizione standard: Scarpatetti Beat Matthias von, Die Handschriften der Stiftsbibliothek St. Gallen, Bd. 1: Abt. IV: Codices 547-669: Hagiographica, Historica, Geographica, 8.-18. Jahrhundert, Wiesbaden 2003, S. 146-148.
Mostra la descrizione standard
Descrizione aggiuntiva: Scherrer Gustav, Verzeichniss der Handschriften der Stiftsbibliothek von St. Gallen, Halle 1875, S. 192.
Mostra la descrizione aggiuntiva
Online dal: 22.09.2022
St. Gallen, Stiftsbibliothek, Cod. Sang. 596
Carta · 116 pp. · 22/22.5 x 14.5/15 cm · XIV secolo
Estratti dalle vite e gli insegnamenti del Padri del deserto
Come citare:
St. Gallen, Stiftsbibliothek, Cod. Sang. 596, p. 7 – Estratti dalle vite e gli insegnamenti del Padri del deserto (https://www.e-codices.ch/it/list/one/csg/0596)
Scarpatetti Beat Matthias von, Die Handschriften der Stiftsbibliothek St. Gallen, Bd. 1: Abt. IV: Codices 547-669: Hagiographica, Historica, Geographica, 8.- 18. Jahrhundert, Wiesbaden 2003, S. 146-148.
Titolo del codice: Exzerpte aus den Viten und Lehren der Mönchsväter
Datazione: 14 Jh.
Segnatura precedente:
S. n. 350
Supporto materiale: Papier. Wasserzeichen Porticus mit Riegel (?), anschliessend Becher oder Glocke, im Falz.
Dimensioni:
116 Seiten
Formato: 22/22,5 x 14,5/15
Numerazione delle pagine: Zeitgenössische arabische Tintenfoliierung 1-44 auf dem Verso der Bll. Bleistiftpaginierung I.v.A., unter Miteinbezug der ehemaligen, jetzt losen Pergament-Spiegelbll.
Composizione dei fascicoli:
Sexternionen, ausser VIII2-66; zeitgenössische Lagennummerierung I-IIII von der Hand des Schreibers.
Disposizione della pagina:
Einspaltig 17,5 x 11, 30 Z., Blindlinierung, Zirkellöcher.
Tipo di scrittura e mani:
Eingrenzbar sind spätgotische Buchschriften des bastardanahen Typus des 14. Jhs. in folgende Gruppen:
Decorazione:
1-3-zeilige rote Lombarden und Phantasie-Init., diejenige p. 1 ist später blau bemalt worden; teilweise rubr.
Aggiunte: Auf dem Pergament-Vorsatzblatt rv sowie p. 114 unten Federproben und Sprüche von div. Händen des 14. und 15. Jhs.
Legatura: Einband 14./17.Jh., ehem. Halbleder auf Holz, das Leder verloren, im 17. Jh. neuer schwarzer Lederrücken. Titelaufschrift wohl des 14. Jhs. auf dem Holz des VD, nicht mehr lesbar.
Contenuto:
3-95Composita de collationibus et vitis patrum sanctorum nec non beati Gregorii pape et Patricii Episcopi
(3)
Introductio.
Libellus iste ex diuersis librorum exemplaribus conscriptus atque compositus est ad … omnium edificationem. Distinguitur autem in septem partes …
(3-28)
Prima pars de collacionibus sanctorum patrum.
>Quomodo quidam vir sanctus in morte expirauit.<Quidam sanctus vir ad mortem perueniens …
(28-[53])
Secunda pars: plurima de vitis patrum sanctorum.
>Quomodo beatus antonius vidit centaurum. <Item cum beatus antonius querendo cellam beati pauli …
([53]-79)
Tercia pars: meliora de dyalogo beati Gregorij.
>In vitam sancti Benedicti abbatis.<Fuit vir vite uenerabilis vite [sic] et nomine benedictus …
Der Übergang vom 2. zum 3. Teil ist im Text nicht sicher erkennbar (die Partes-Einteilung besteht nur im Conspectus).
(80-91)
[Extractum ex: Heinricus Saltereyensis, Purgatorium Patricii.]
>Quarta pars de libello beati Patricii qui tractat de penis inferni et gaudiis paradisi<Legitur cum beatus patricius episcopus et egregius doctor …–…
auditis credidit atque ad dominum est conuersa omnium redemptorem [sic, unklar] cui … seculorum amen. Explicit quarta pars.
(92-95)
Conspectus partium 1-4. Die Partes 5-7 sind entgegen Introductio nicht vorhanden.
Filiazione: Quelle der Predigten offenbar mehrheitlich das Corpus der Vitaspatrum; das Inc. (53) der Benedikts-Vita entspricht dem Text Gregors BHL 1102; dazu vide Cod. 552, p. 197; zu den Vitaspatrum vide Codd. 595, p. 1; 597, 1; 598, 5a.110a; zum möglichen Autor des Purgatorium Patricii, Heinricus Saltereyensis, Th. Wright, St. Patricks Purgatory, London 1844, bereits zit. bei Scherrer, Verzeichniss (1875), p. 192, ist keine Ed., sondern handelt generell von ma. Purgatorien, zu Heinricus Saltereyensis nur knapp p. 131. Vgl. Cod. 142, p. 315.
96-111[Lotharius cardinalis (Innocentius III. papa), Sermones duo]
(96-106)
[In die cinerum.]
Tu cum ieiunias caput tuum vnge et faciem tu[am] la[va]. Dignitas ieiunii multipliciter commendatur a loco a tempore ab auctore …–…
cuius uerba sunt optimis ungentis fraglancia [sic] qui est fons aque viue salientis in vitam eternam dominus ihesus christus.
(106-111)
[In nativitate domini.]
Verbum caro [factum est] et habitabit [sic] in nobis. Juxta communem usum loquendi multis modis accipitur uerbum. Est enim uerbum quod corde concipitur …–…
qui es benedictus super omnes tribus (?) in secula seculorum Amen. Schneyer, Repertorium 4 (1972), p. 42 und 44; PL 217, Dies cinerum: Sermo de tempore XI, col. 357-366, Nativitas: Sermo de sanctis I, col. 451-456.
(111-112)
[De incarnatione et peccato originali.]
[A]misimus per peccatum propriam excellentiam mentis innocenciam et dei amiciciam …–…
iter nostrum ad celestia dirigeret.
(113-114)
[De triplici nativitate domini.]
Natiuitas domini nostri ihesv christi triplex est scilicet divina humana gratuita. Prima est de patre secunda ex matre tercia fit in mente …–…
fons irrigans uniuersam superficiem terre.
Filiazione: Zum zweiten Sermo de triplici nativitate vgl. Kat. Uppsala 3 (1990), C 218, f. 161v: Hugo Ripelin oder Albertus Magnus (Kat.-Angabe btr. Editor Borgnet widersprüchlich), Opera (1895?), Lib. IV, Cap. 11, 1. Hälfte, p. 134a-b.
Origine del manoscritto: Der Band stammt aus der Leprosenkapelle St. Gallen, gem. Eintrag p. 115: Iste liber est Capelle leprosorum apud Sanctum Gallum, Hand des 15. Jhs.
Provenienza del manoscritto:
Unter den Federproben folgende Namen: p. 1. Adam von Boͮtwiller, Johanns, Hans von Ram, alle 14. Jh.; Johans von arbun; p.115: Johannis von staina albreht; Johannem dictum swaben, Hand des 14./15. Jhs., ev. die gleiche; p. 116: hans von Johan, Hand des 15. Jhs.
Acquisizione del manoscritto:
In StiBSG spatestens seit 18. Jh.
Bibliografia:
Scherrer, Verzeichniss (1875), p. 192, mit der älteren Lit. zum Purgatorium Patricii.