Les descriptions suivantes sont disponibles pour ce manuscrit

  • Pellegrin Elisabeth, Manuscrits Latins de la Bodmeriana, Cologny-Genève 1982, pp. 148-153.
    Voir la description standard
  • Huot François O.S.B., Les manuscrits liturgiques du canton de Genève, Freiburg 1990, 
(Iter Helveticum, Subsidia 19), pp. 469-473.
    (Description additionnelle, affichée actuellement)
Cologny, Fondation Martin Bodmer, Cod. Bodmer 80
Creative Commons License

Huot François O.S.B., Les manuscrits liturgiques du canton de Genève, Freiburg 1990, 
(Iter Helveticum, Subsidia 19), S. 469-473.

Titre du manuscrit: Varia Liturgica Additions (ff. Ir/v et 42r-44v)
Origine: Freising (Allemagne)
Périodes:
  • Vers 1100
  • XIIIe-XIVe s.
Mise en page: 2 colonnes; 19 lignes conservées
Type d'écritures et copistes: Pour ce qui concerne les additions liturgiques:
  • a) ff. I et 44: feuillets de garde remployées, de même provenance. Marge extérieure rognée, amputant les premiers ou derniers mots de chaque ligne. Ecriture minuscule caroline tardive, vers 1100 (écriture plus grasse dans la col. de gauche).
  • b) ff. 42-43: additions de plusieurs mains des XIIIe-XIVe s. dans le dernier quaternion du manuscrit. Quelques pièces neumées. Ecritures minuscules gothiques.
Sommaire:
Pour la description générale du manuscrit, voir Pellegrin, Catalogue p. 148-150.
  • 1. (f. Ir/v et 44r/v) Textus communes (vers 1100)
    Remarque préalable: Il s'agit de deux anciens feuillets de garde remployées dans le sens vertical et présentant des textes d'usage quotidien ou commun. Le texte doit être lu dans l'ordre suivant: Ivb/ra, Irb/va; 44vb/ra, 44rb/va. Les débuts de ligne des ff. Ira et 44ra ainsi que les fins de ligne des ff. Ivb et 44vb sont amputés par la rognure.
    • a). (Ivb) [Ex orationibus quotidianis]: [Or.] Tribue quesumus domine istos omnes sanctos clementer audiri (Ge 1807; Conc. 3496); [Cap.] Pacem [et veritatem] diligite ait dominus omnipotens (Zach. 8,19); [Or. ad vesp.] Deus qui inlum[inas noctem] et lucem post tenebras facis tibi d[eo gratias] referamus. Per dominum nostrum (Sp 1505; Conc. 1024).
    • b). (Ivb/ra) Praeparatio ad missam:
      • (Ivb) [Ad exuenda vestimenta or.] Exue me domine veterem hominem sanctitate et veritate (Martène I 649); [Ad lavabo ante missam] Largire sensibus nostris in nobis au[gmenta] virtutum. Per (Ibid.); [Ad amictum] Humeros meos et pectum meum regnante in secula seculorum. Amen (I 492); [Ad albam] Indue me domine vestimento salutis (I 649) //;
      • (Ira) [Or. ad albam] [Omnipotens sempiterne] deus noster suppliciter exoro [ubi] vera sunt gaudia (I 492); [Or. ad cingulum] [Circumcinge l]umbos meos [et corporis m]ei. Salvator (I 492); [Or. ad stolam] [Stola iustit]ie circumdabit dominus purifica mentem meam (I 492); [Cum mappulam induerit] [Da domine virtu]tem manibus meis tibi servire valeam (I 493); [Ps. 83] Quam dilecta. [Ps. 84] Benedixisti domine. [Ps. 85] [Inclina]. [Ps. 91] Bonum est confiteri. [Ps. 115] Credidi propter // [Preces] Propicius esto [Or.] [Fac me queso] omnipotens deus ita iusticia indui consorcium adipiscar // [ proprie consciencie gravai. Per] (I 494).
    • c). (Irb) Suffrage à la Trinité:
      De sancta trinitate. Ant. Gloria tibi trinitas (RH 7287; CAO III 2948; Jonsson, Historia p. 221). [] O altitudo diviciarum (Rom. 11,33). Or. Omnipotens sempiterne deus qui dedisti muniamur adversis (Gr II 1806).
      A remarquer: au sommet du f. Irb, add.: [Ant.] Gaude dei genitrix virgo Maria inmaculata, gaude que (CAO III 2920)//.
    • d). (Irb/va) Ad terciam:
      • (Irb) Hymn. Nunc sancte nobis spiritus (RH 12586; AH 50 no 18). [Ant.] Deduc me domine in semita (CAO III 2137). [ brev.] Sana animam meam (CAO IV 7567). [] Adiutor meus esto (CAO IV 7932).
      • (Iva) [Or.] Domine Ihesu christe qui hora tercia diei crucis penam et de futuris habeamus custodiam. Per dominum (Ge 2122; Conc. 1374).
    • e). (Iva) Ant. de apostolis Maiorem caritatem nemo habet - [Ant.] Specie tua procede et regna.
      Antiennes communes de Tierce, Sexte et None pour les apôtres, martyrs, confesseurs et vierges.
    • f). (44vb) [De apostolis. Cap.] [Fratres iam non estis hospites et advene] sed estis cives sanctorum (Eph. 2,19). [ brev.] ln omnem terram - [ brev.] Specie tua. Adiuvabit eam. Diffusa est.
      Répons brefs et versets de Tierce, Sexte et None pour le commun des saints, soit: apôtres, martyrs au temps pascal, plusieurs martyrs, un seul martyr, confesseurs et vierges, précédés du capitule des apôtres à Tierce.
    • g). (44vb/ra) Capitule et oraison pour le commun des saints:
      • (44vb) [De pluribus martyribus] Cap. Sancti per fidem vicerunt regna [adepti sunt re]promissiones (Hb. 11,33). Or. Audiuva(!) nos quesumus domine (sur le rabat entre f. 35/36:) sentiamus auxilium. Per (Le 154; Conc. 150);
      • (44ra) [De uno martyre] Cap. [Beatus vir qui i]n sapiencia circumspectionem dei (Sir. 14,22). Or. Letetur [ecclesia tua b]eati N. martiris tui (Ha 665; Conc. 1985); [De uno confessore] Cap. [Ecce sacerdos ma]gnus est reconciliatio (Sir. 44,16-17). Or. Exaudipreces nostras nos absolve [peccatis] (Va 810; Conc. 1469); [De una virgine] Cap. [Qui] gloriatur in domino glorietur sed quem deus commendat (2 Cor. 10,17-18). [Or.] Da quesumus [omnipotens deus ut qui] beate virginis N. et martiris tue apud te patrocinia sentiamus. Per (Ha 41; Conc. 679).
    • h). (44ra/rb /va) Suffrages:
      • [1]. (44ra) [De sancto spiritu]. [Ant.] Veni sancte spiritus [reple] (CAO III 5327). [] [Emit]te spiritum tuum (CAO IV 8052). [Or.] [Sancti spirit]us quesumus domine corda nostra intima aspersione fecundet. Per (Ha 531; Conc. 3211).
      • [2]. [De sancta cruce]. [Ant.] Adoremus [crucis signaculum] per quod (CAO III 1292). [] [Omnis terra adoret t]e deus (CAO IV 8161). (44rb) Or. Perpetua pace nos custodi dignatus es. Per (Gr III 4415).
      • [3]. [De s. Michaele]. [Ant.] Angeli domini dominum benedicite (CAO III 1399). [] In conspectu angelorum (CAO IV 8092). Or. Deus qui miro ordine angelorum vita nostra muniatur. Per (Ha 726; Conc. 1068).
      • [4]. [De s. Iohanne baptista]. [Ant.] Inter natos mulierum non surrexit maior (CAO III 3370). [] Fuit homo missus a deo (CAO IV 8075). Or. Omnipotens sempiterne deus da cordibus nostris clamantis edocuit. Per (Ha 578; Conc. 2326).
      • [5]. [De apostolis]. [Ant.] Gloriosi principes quomodo (CAO III 2960). [] Adnunciaverunt opera dei (CAO IV 7950). [Or.] Exaudi nos deus salutaris noster Petri et Pauli et aliorum apostolorum fideles esse doctrinis. Per (Ha 601; Conc. 1480).
      • [6]. [De s. Stephano]. [Ant.] Stephanus autem plenus gracia [et] fartitudine (CAO III 5025). [] Posuist[i] domine super caput (CAO IV 8170). (44va) [Or.] [Da nobis quesumus domine imitari ] // diligere quia pro persecutoribus exorare. Per dominum (Ha 62; Conc. 617).
      • [7]. [De martyribus]. [Ant.] Tradiderunt corpora sua (CAO III 5168). lusti autem inperpetuo (CAO IV 8112). Or. Presta quesumus domine ut quigloriosos martires in nostra intercessione sentiamus. Per (Ha 613; Conc. 2772).
      • [8]. [De s. Corbiniano]. [Ant.] Ora pro nobis beate Corbiniane (CAO III 4169). Tu autem sacerdos beate Corbiniane [Or.] Quesumus omnipotens deus ut beati Corbiniani confessoris atque pontificis intercessio gloriosa nos protegat et ab omni malo defendat. Per (cf. Sp 1771).
      • [9]. [De confessoribus]. [Ant.] Sint lumbi vestri precincti (CAO III 4967). Sacerdotes tui induantur (Ps. 131,9). [Or.] Sanctorum et confessorum tuorum domine nos foveat intercessio[ne] tueatur. Per (Ha 684; Conc. 283).
      • [10]. [De omnibus sanctis]. [Ant.] Sancti dei omnes (CAO III 4726). Letamini in domino (CAO IV 8120). Or. // (lacune).
  • 2. (f. 42r-43v) Textus peculiares (Additions XIIIe-XIVe s.)
    • a). (42r) Deux tropes du Benedicamus domino: Verum sine spina Maria est lilium sine termino Benedicamus domino (neumé); Templum hoc pacificus verus consecravit oleo signavit lapis sine (RH 20313) // (lacune; début neumé).
    • b). (42r) Deux versets d'Alleluia: [Benedicti abb.] All. [] Protege pastor bone sancte Benedicte ad dominum (neumé); [Margarete virg.] All. [] O lampas ecclesie ad portum gracie perdue virgo Margareta inclyta (cf. RH 30552; place pour neumes non occupée).
    • c). (42v-43v) Trois proses:
      • (42v) [Benedicti abb.] Illuminare Iherusalem illuminare Syon (= Séquence de S. Augustin partiellement adaptée à S. Benoît; cf. RH 8391; AH 54 no 32); [Margarete] Regi psalmiste cytariste tibi christe iubilo (RH 17134; AH 54 no 64, avec str. 23 p. 94: Sanctorum christe tuorum corona per ipsius suffragia; début neumé);
      • (43v) [Katherine] [A]ve presignis martir dignis colenda laudibus insidias devincamus (RH 2049; AH 54 no 56, str. 1-6, 8-11; sans neumes).
      (Dessous deux lignes ajoutées en cursive, incompréhensibles).
Provenance du manuscrit: Le suffrage de S. Corbinien, év. de Freising (f. 44va), la présence de répons brefs aux Petites Heures (f. 44vb) invitent à chercher la provenance du manuscrit dans une collégiale du diocèse de Freising (Bavière, Allemagne).
Acquisition du manuscrit: Acquis par Martin Bodmer en 1948.
Bibliographie:
  • Pellegrin, Catalogue p. 148-153 (Bibl., p. 150) et Pl. 7 (f. 20v/21r).